17 września – rocznica agresji sowieckiej na Polskę z 1939 roku – Dzień Sybiraka

Napaść na Polskę była skutkiem realizacji postanowień jednego z najbardziej zdradzieckich układów międzynarodowych, czyli paktu Ribbentrop – Mołotow z 23 sierpnia 1939 r., zawartego między sowiecką Rosją i nazistowskimi Niemcami jako pakt o nieagresji. W tajnym protokole dodatkowym dokument ów wyznaczał jego stronom strefy wpływów w Europie Środkowej.

Skutkiem kolejnego traktatu, zawartego między tymi samymi stronami 28 września 1939 r., zwanego oficjalnie „Traktatem o granicach i przyjaźni III Rzesza – ZSRS” było włączenie do ZSRS wschodnich obszarów Polski, za wyjątkiem części Wileńszczyzny. Ziemie polskie, które weszły w skład Związku Sowieckiego były według sowieckiej terminologii określane jako Zachodnia Białoruś oraz Zachodnia Ukraina. Na prośbę delegatów Zgromadzenia Ludowego Zachodniej Białorusi i Zgromadzenia Ludowego Zachodniej Ukrainy oficjalne włączenie wyżej wymienionych terenów do ZSRS odbyło się w dniach 1–2 listopada 1939 r. na piątej, nadzwyczajnej Sesji Rady Najwyższej ZSRS.

Prawie dwuletnia okupacja zagrabionych przez ZSRS ziem polskich oznaczała dla polskich obywateli bezwzględny terror. Polacy narażeni byli na aresztowania, zsyłki do łagrów i deportacje.

Sowieci są ponadto sprawcami masowego mordu na elicie polskiego społeczeństwa, znanego jako Zbrodnia Katyńska.

Bilans sowieckiej okupacji do dziś nie jest do końca znany. Historycy obliczają, że tylko we wrześniu 1939 r. żołnierze Armii Czerwonej oraz członkowie grup operacyjno-czekistowskich wymordowali ok. 2,5 tys. jeńców oraz kilkuset cywilów. W ciągu dwóch lat okupacji w głąb ZSRS wywieziono co najmniej 800 tys. obywateli polskich: w liczbie tej mieszczą się zarówno jeńcy wojenni, zesłani do łagrów, deportowani, zmobilizowani do Armii Czerwonej, osoby, które zdecydowały się na podjęcie pracy w Związku Sowieckim czy ewakuowane wraz z frontem po wybuchu wojny pomiędzy dwoma agresorami w czerwcu 1941 r.

W rocznicę agresji sowieckiej na Polskę obchodzimy Dzień Sybiraka, zorganizowany po raz pierwszy w 2004 r. przez Związek Sybiraków.

Od 2013 r. Dzień Sybiraka ma status święta państwowego, ustanowionego uchwałą Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 27 września 2013 r. (M.P. 2013 poz. 815).

17 września w całej Polsce przypominane są tragiczne losy tysięcy Polaków, którzy w wyniku sowieckiego najazdu na wschodnie ziemie II RP znaleźli się w śmiertelnym niebezpieczeństwie.

Obchody Dnia Sybiraka i rocznicy sowieckiej agresji na nasz kraj służą zachowaniu w pamięci społecznej i świadomości kolejnych pokoleń Polaków niewyobrażalnej tragedii wygnanych lub pomordowanych mieszkańców polskich Kresów Wschodnich.