Narodowy Dzień Pamięci Powstania Warszawskiego

Pułkownik Kazimierz Iranek-­Osmecki, "cichociemny", szef Oddziału II (informacyjno-wywiadowczego) Komendy Głównej AK, tak opisywał przyczynę wybuchu tej trwającej 63 dni bohaterskiej walki o wolność:

 „Trzeba było przeżyć 5 lat okupacji w Warszawie, aby czuć to, co czuła ludność i żołnierze. Trzeba było żyć dzień po dniu, godzina po godzinie przez pięć lat w cieniu więzienia na Pawiaku, trzeba było w ciągu tych miesięcy widzieć, jak znikają przyjaciele jeden po drugim, odczuć za każdym razem skurcz serca w piersi, trzeba było codziennie słyszeć odgłosy salw tak, że się już przestawało je słyszeć, przyzwyczaić się do nich, jak do dzwonów kościelnych, trzeba było milcząco asystować na rogu ulicy w smutny zimowy wieczór lub świetlisty poranek wiosenny, przy egzekucji dziesięciu, dwudziestu, pięćdziesięciu przyjaciół, braci lub nieznajomych, wziętych przypadkowo z tłumu, spędzonych pod mur, z ustami zaklejonymi gipsem i oczami wyrażającymi rozpacz lub dumę. Trzeba było to wszystko przeżyć, aby zrozumieć, że Warszawa nie mogła się nie bić”.

Źródło cytatu: Marcin Przegiętka, Powstańcy warszawscy, Warszawa IPN 2016.

Powstanie Warszawskie miało na celu wyzwolenie stolicy spod niemieckiej okupacji przed wkroczeniem do miasta Armii Czerwonej.

Armia Krajowa i władze Polskiego Państwa Podziemnego zamierzały ujawnić się i wystąpić wobec Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego, (PKWN), utworzonego w Lublinie i zależnego od woli Stalina, w roli gospodarza - jako jedyna legalna władza niepodległej Rzeczypospolitej.

Dn. 07 grudnia 2009 r. została ogłoszona i weszła w życie ustawa z dnia 9 października 2009 r. o ustanowieniu Narodowego Dnia Pamięci Powstania Warszawskiego (Dz. U. 2009 nr 206 poz. 1588).

Ww. akt został wydany przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej - jak czytamy w preambule - "w hołdzie bohaterom Powstania Warszawskiego - tym, którzy w obronie bytu państwowego, z bronią w ręku walczyli o wyzwolenie Stolicy, dążyli do odtworzenia instytucji niepodległego Państwa Polskiego, sprzeciwili się okupacji niemieckiej i widmu sowieckiej niewoli, zagrażającej następnym pokoleniom Polaków".

Na mocy art. 1 ustawy z dnia 9 października 2009 r. o ustanowieniu Narodowego Dnia Pamięci Powstania Warszawskiego (Dz. U. 2009 nr 206 poz. 1588) dzień 1 sierpnia został ustanowiony Narodowym Dniem Pamięci Powstania Warszawskiego.

Zgodnie z art. 2 cytowanej ustawy Narodowy Dzień Pamięci Powstania Warszawskiego jest świętem państwowym.